Dziś szczególny dzień, którego historia budowana jest od ponad 100 lat. Dzień kobiet, bo o nim mowa, miał służyć krzewieniu tak potrzebnych na całym świecie idei praw kobiet oraz budowaniu społecznego wsparcia dla praw wyborczych przynależnych płci pięknej.
Dzisiaj celebrując ten dzień i dokonania ówczesnych emancypantek przynosimy kwiaty, czekoladki i składamy życzenia, często zapominając jak ważne idee mu przyświecają. Dlatego w tym szczególnym dniu przybliżymy Wam sylwetkę kobiety, która zapisała się na dobre w historii Polski silną, niezłomną osobowością, głośno walczącą o prawa kobiet. Przyjrzymy się mężatce, artystce i aktywistce, której poświęcono najnowszą książkę z serii “Portrety kobiet”, wydawnictwa Słowo/obraz terytoria.
Artystyczna siła rodziny
Bohaterka biografii Maria Jarema wychowywała się w zamożnej rodzinie wśród licznego rodzeństwa, którą w większości stanowili bracia. Jednak sama nie mogła narzekać na brak damskiego towarzystwa. Wszystko za sprawą siostry Bronisławy, z którą łączyła ją specjalna, niezwykła, zrozumiała wyłącznie dla rodzeństwa bliźniaczego więź. Na rozwój i wybory Marii największy wpływ miała właśnie jej familia. Jeśli zagłębimy się w rozwój kariery jej rodzeństwa, szybko możemy zauważyć, że artystyczne ideały pociągały część rodziny Jaremów – brat Józef był malarzem, natomiast Władysław aktorem i reżyserem teatru lalek.
Sztuka towarzyszyła Marii od najmłodszych lat. Swoją karierę artystyczną rozpoczęła na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, uczęszczając na studia rzeźbiarskie. Jednak po zakończeniu studiów zrozumiała, że to właśnie malarstwo abstrakcyjne jest najbliższe jej sercu. Swoje talenty artystyczne sprawdza również na innych płaszczyznach, występując jako aktorka epizodyczna w teatrze plastycznym Circot, założonym przez jej brata. Współodpowiada również za scenografię czy kostiumy.
Podczas studiów w Krakowie Jarema zaczyna współtworzyć Grupę Krakowską. To studenckie zrzeszenie artystyczne, zafascynowane sztuką nowoczesną i głoszące lewicowe poglądy. Od samego początku, Jarema silnie wspiera rozwój swojej grupy zawodowej, postulując o dostęp do ubezpieczeń społecznych dla artystów, bezpłatnego szkolnictwa artystycznego oraz głosząc niezależność twórczą, bez względu na upodobania polityczne czy nepotyzm placówek artystycznych. Z czasem postulaty polityczne Jaremianki nie ograniczają się wyłącznie do artystów, ale obejmują swoim zasięgiem płeć piękną. Głównym powodem do wszczęcia działań stają się działania obecnych polityków zaostrzających kary za usunięcie ciąży.
Sztuka na nowo?
Nowa książka z serii “Portret kobiet”, wydawnictwa Słowo/obraz terytoria, to książka o niecodziennym formacie. Biografia miesza się tu z autobiografią, a osobiste listy artystki przeplatają się z listami adresowymi w jej kierunku. Dzięki temu możemy poznać Marię Jaremę z wielu perspektyw. Jednak wybijającym się obrazem tej persony jest właśnie sztuka, która w mniemaniu samej artystki nie potrzebuje słów. Jej prace przeplatają się z tekstem, co wzmacnia poznanie tej silnej osobowości. Jednak tytuł książki mylnie sugeruje, że bierzemy do ręki książkę, w której dowiemy się jak na nowo wymyślić sztukę. W prawdzie nie chcę umniejszać artystycznych zasług Jaremianki, jednak wymyślenie sztuki na nowo, świadczy o wprowadzeniu nowego nurtu w sztuce, czy co najmniej obraniu kierunku, niespotykanego dotąd w danym kraju. Jest to jednak kobieta, która zdecydowanie zasługuje na należytą uwagę. Warto poznać jej historię, która tak skwapliwie pokazuję siłę kobiet, w pruderyjnym społeczeństwie, gdzie Jaremianka nie bała się mówić głośno i to na trudne tematy.
DK 01.11.2020